Ik heb dit artikel geschreven omdat ik merk dat veel bijenkenners niet in de gaten hebben hoeveel ze weten. Er worden stappen overgeslagen waardoor de absolute leek, waartoe ik tot voor kort ook hoorde, het niet helemaal kan volgen.
Doe mee met mijn loterij voor de Bijenstichting: voor elke 5 euro krijg je een virtueel lot! Voor meer info of meteen doneren, klik op deze knop:
Aardhommel
Tot een aantal jaren terug was mijn bijenkennis in het kort:
- Bijen maken honing
- Er is een koningin met werksters
- Bijen bestuiven bloemen
- Nectar. Er was iets met nectar
Moet je nu heel hard lachen om dergelijke lacunes in mijn dierenkennis? Dan stop maar met lezen, dit artikel is niet voor jou. Denk jij echter stiekem “Hmm, ik weet ook niet veel meer dan dit”, blijf dan bij de les. Ik ga een paar dingen aanstippen waardoor er een wereld voor je opengaat.
Allereerst: in Nederland is maar één bij die honing maakt: de Westerse honingbij. De andere DRIEHONDERDNEGENENVIJFTIG soorten maken géén honing. Say whaaat?? Yep. Die 359 bijen zijn wilde bijen. Zijn honingbijen dan niet wild? Nee, kolonies van honingbijen worden door imkers gehouden. Imkers zorgen dat de bijenkasten altijd bij voedsel staan en als ze het in de winter zwaar hebben, voeren imkers ze bij met suikerwater. Het zijn dus eerder huisdieren dan wilde bijen!
Rosse metselbij (foto van Jaap Molenaar)
Volgende puntje: leven alle bijen in een kolonie? In zo’n mooie bijenkorf die we zien als we googlen op bijen? Nee!! Alleen honingbijen en hommels leven in kolonies. (oh ja, over hommels: zijn ook bijen. Hoef je bij deze niet meer over te twijfelen). In Nederland hebben we 29 soorten hommels. Hommels leven in een kolonie, maar overwinteren niet als kolonie. Honingbijen doen dat wel, daarom maken ze honing. In de hommelwereld gaat iedereen in de herfst dood behalve de nieuwe koninginnen…
Een simpele rekensom: 359 wilde bijen – 29 hommels = 330 solitaire bijen. Een solitaire bij bouwt in haar eentje een nest, legt daar eitjes en sterft voor de winter komt. Mannetjes zijn uiteraard maar weer goed voor één ding.
Een overzicht:
Wilde bijen | Wilde bijen | Huisdieren/'Vliegend vee'* |
---|---|---|
Hommels | Solitaire bijen | Honingbijen |
29 | 329 | 1 |
Leven in een kolonie met koningin en werksters | Vrouwtje leeft alleen in haar nest Mannetje leeft alleen, niet in een nest | Leven in een kolonie met koningin en werksters. |
Alleen nieuwgeboren koninginnen overwinteren | Alleen eitjes of pops overwinteren | Het hele volk overwintert |
Maken geen honing | Maken geen honing | Verzorgd door imkers Maken honing |
* Citaat van NL Bloeit
Wormkruidbij, Duinzijdebij of Zuidelijke zijdebij
We kennen allemaal het verhaal van de bloemetjes en bijtjes: stuifmeel, dat komt van de ‘mannelijke’ meeldraden en moet op het ‘vrouwelijke’ stampertje van een bloem komen, zodat er kleine bloemetjes kunnen komen. (Mij is nooit helemaal duidelijk geworden wat de bij voor moet stellen in deze metafoor…) Neemt de bij per ongeluk dat stuifmeel mee als ze bloemen bezoekt? Nee. Stuifmeel is juist belangrijk voor de larven van bijen. Het bevat eiwitten die nodig zijn bij hun ontwikkeling. Bijen hebben dus allerlei technieken om stuifmeel mee te nemen! Gelukkig produceert de bloem in overvloed en komt er nog steeds altijd stuifmeel op de stampers terecht.
Dan nectar. Dat zit ook in bloemen. Waarom eigenlijk? Nectar is een lokkertje voor insecten. Het is een suikerrijke substantie die insecten, en dus ook bijen, veel energie geeft. Nectar wordt door solitaire bijen meteen gedronken als voedsel. Hommels leggen soms een klein voorraadje aan in hun tijdelijke kolonie en honingbijen maken er honing van.
Dit was mijn spreekbeurt over bijen.
Vond je het leuk wat meer te leren over bijen? Volg dan de Bijenstichting op Facebook, Instagram of Twitter. Je kunt je ook (gratis) opgeven voor het ‘bijenportret’, dan krijg je elke maand een mail waarin één bij wordt uitgelicht.
Vergeet niet mee te doen met mijn loterij voor de Bijenstichting! Voor meer info of meteen doneren, klik op deze knop: