De Drakenbloedboom

Jazeker, hier staan 2 Dracaena op de foto!



M: Jaren terug wisselde ik mijn studentenkamer in voor een Echt Huis. Alles paste maar net in de woonkamer. Als kado voor de housewarming vroeg ik een kamerplant aan mijn collega’s. Wat ik bedoelde: een plantje voor op de vensterbank. Wat ik kreeg: een enorme pot met 3 ‘bomen’ erin en het label “Dracaena reflexa”. Je zag deze plant destijds in zo ongeveer in elk kantoor, en nu had ik er dus ook een, midden in mijn kleine woonkamer. Er was geen plek te vinden waar ‘ie níet in de weg stond. Ik heb hem echter met veel liefde verzorgd en pas 2 jaar terug is ‘ie naar een plantenasiel gegaan. Want doodgaan? Dat doet deze dracaena niet. 

Nog zo’n onverwoestbare plant is de klassieke sansevieria met de gele randen. Die plant brengt je meteen terug in de jaren 70! Met de vernieuwde plantenliefde van afgelopen jaren, is deze ‘vrouwentong’ weer helemaal terug, evenals vele andere soorten Sansevieria. Wat deze planten met Dracaena te maken hebben? Alles! Want het geslacht Sansevieria blijkt helemaal niet zo te verschillen met Dracaena. Vijf jaar geleden is zelfs besloten om de Sansevieria samen te voegen met Dracaena.

De klassieke "Vrouwentong" met de gele randen. Een stek hiervan zal geheel groen worden, zonder deze gele randen dus.

R: Dat klopt helemaal. En als er iets gevoelig ligt in de plantenwereld dan zijn het wel veranderende plantennamen. Mensen kunnen elkaar online echt in de haren vliegen hierover. Maar het klopt echt en het heeft ook een logische verklaring. Van oudsher zijn we geneigd planten en dieren om ons heen in te delen op basis van uiterlijke kenmerken. Maar verwantschap heeft soms niet zoveel met uiterlijke kenmerken te maken. Zo kunnen twee ouders met donker haar en bruine ogen een kind krijgen die blond is en blauwe ogen heeft. Een onderzoeker zou vroeger dit kind bij een gezin indelen met blond haar en blauwe ogen omdat dat logisch leek. Maar tegenwoordig kunnen we DNA onderzoeken en komt de waarheid aan het licht. Je kunt precies zien wie de ouders van het kind zijn en zo werkt dat met planten ook. Dracaena en sansevieria lijken toch echt niet op elkaar zeg je? Maar wat als ik ze zeg dat er Sansevieria met stammetjes en Dracaena zonder stam bestaan, Wat blijft er dan nog over? De bloemen. Die zijn nagenoeg hetzelfde, de wortels? Ook hetzelfde. En de vruchten idem dito. Na genetisch onderzoek bleek dat er geen harde lijn zit tussen de twee planten geslachten. En dan sta je voor de keuze. Of allemaal kleine wel genetisch afgebakende geslachten maken of gewoon alles simpelweg een geslacht maken. Dat laatste is voor gekozen en daarom zijn de Dracaena marginata en de vrouwentong nu een en hetzelfde geslacht. Maar goed als je bedenkt dat de kerstster en de kogelronde Euphorbia obesa ook in één geslacht behoren valt het eigenlijk nog wel mee. De meeste soorten Dracaena vind je in Afrika. Een aantal komen in Azie voor en slechts twee in Latijns Amerika veelal zijn het planten van redelijk droge plekken en dat maakt het ook zulke goede kamerplanten. De vrouwentongen leven in een bijna savanne achtige omgeving in Afrika en de Dracaena reflexa vind je in semi droge bossen op Madagaskar en op diverse eilanden in de Indische oceaan. Het is leuk om te zien hoe elk eiland een weer net wat andere variëteit heeft van deze soort. Een andere hele bekende soort is Dracaena sanderiana Deze soort, beter bekend als lucky bamboo, kwam een poos geleden in het nieuws omdat met de import van deze plantjes uit Azië ook tijgermuggen meekwamen. Het contrast tussen deze op water gezette “bamboestengels” en de succulente vrouwentong kan niet groter zijn maar dit is een soort die vochtiger groeit en er daarom wat anders uit ziet. Eenmaal opgepot in een pot met aarde groeien deze stengeltjes uit tot een best aardige kamerplant.

Een van de vele soorten Drakenbloedboom die er de afgelopen jaren bij zijn gekomen.

M: Qua verzorging moet je enorm je best doen om Dracaena kapot te krijgen. Te veel water is doorgaans het enige dat deze robuuste planten de das om doet. De Dracaena reflexa en varianten daarop die je in tuincentra ziet, met bijvoorbeeld wit gestreepte bladeren, staan graag licht, maar houden het ook prima vol op een plek met minder licht. Ze kunnen er prima tegen als ze even droog staan. Niet schrikken als ouder blad onderaan van de plant valt: dit is normaal. Is je plant echter een enorm hoge kale stengel met weinig blad geworden? Snij de bovenkant eraf met een schoon mes of een snoeischaar en stek het. Dit kan in water of meteen in aarde. Ook een kaal stuk stengel kun je stekken. De onthoofde plant zal nog uitschieten, al duurt dit vaak lang.

De Sansevieria soorten hebben afgelopen jaren een vlucht genomen. Naast de klassieke vrouwentong heb je nu bijvoorbeeld ook ‘Mikado’, met dunne omhoogstaande sprieten, de ‘Whalefin’, ofwel walvisvin: één heel groot en breed blad in een potje of de “Cylindrica”. Deze laatste is nogal eens slachtoffer van menselijke creativiteit: de bladeren worden gevlochten en bovenaan vastgezet, of de toppen van de bladeren worden met felle kleuren geverfd. Vooral van dat laatste ben ik geen fan: de huidmondjes van de bladeren verstoppen door de verf, en dat is dan nog los van het feit dat de plant geen zonlicht op kan nemen via de geverfde delen.

Sansevieria kunnen goed tegen droogte. Zowel volle zon of een schaduwplek is voor deze plant prima. Hou er rekening mee dat wanneer een plant op een schaduwplek staat, hij minder snel zal groeien en dus ook (nog) minder water nodig heeft.

3x Dracaena reflexa (Foto's: Rogier van Vugt)



Een Sansevieria kun je ook stekken: snij een blad af en zet het in (stek-)aarde. Na verloop van tijd groeien er wortels en daarna nieuwe scheuten vanuit het snijvlak. Om sneller een dichte bos te hebben, kun je het blad ook in stukken knippen van circa 5 centimeter en deze stukken samen in aarde zetten. Het is daarbij wel belangrijk dat je ze met de juiste kant naar beneden plaatst! Zet desnoods met stift eerst wat streepjes op het blad zodat je na knippen nog weet hoe het zit. Ook is het goed te weten dat de bekende gele streep van de klassieke sansevieria bij stekken verdwijnt: nieuwe scheuten zijn helemaal groen. Bij het stekken van de “Mikado” is er kans dat nieuw blad wat ontvouwt en dus minder cylindrisch is. 

Het is mooi om te zien hoe zo’n klein stuk blad uitgroeit tot een volwassen plant. Het duurt echter wel lang. Wil je sneller resultaat, scheur dan je sansevieria.

Sansevieriastekken, na 6 maanden en na 4,5 jaar.



R: De Naam Dracaena komt van draak en dit heeft een mooi verhaal welke afspeelt op, vermoedelijk, de Canarische eilanden. Toen Hercules de gouden appelen uit de tuin van de hesperiden moest stelen kwam hij voor een grote uitdaging te staan, namelijk de honderdkoppige draak Ladon. Hij kreeg het voor elkaar om de draak te doden maar uit het bloed van het monster groeiden vreemde bomen. Bomen met honderd koppen die bovendien gingen bloeden als je er met een mes in stak. Dit rode bloed is het sap van de boom en stond bekend als drakenbloed. Het werd voor allerlei doeleinden gebruikt. Sommige nogal occult maar anderen heel zichtbaar. Zo hebben de beroemde stradivarius violen hun kleur te danken aan het vernis wat met het sap van deze boom is gemaakt. Voor de oorspronkelijke bewoners van de Canarische eilanden had de Drakenbloedboom een bijzondere betekenis en ook de Schilder Jheronimus Bosch zag in dat dit niet zomaar een boom is en beeldde hem af als de boom waaronder Jezus Eva aan Adam voorstelde in het paradijs. Vandaag de dag is de soort in het wild bijna uitgestorven en komt op een paar plekjes op de Canarische eilanden, Marokko, de Azoren en Madeira voor. Gelukkig worden ze wel heel veel gekweekt in de gebieden waar de soort van nature voorkomt maar ook ver daarbuiten. Als toerist kun je voor weinig geld een zakje zaden kopen van deze mythische boom. Maar pas op, niet veel huizen hebben ruimte voor deze echte draak.

Het linker paneel van Jheronimus Bosch zijn Tuin der Lusten laat een drakenbloedboom zien

Dracaena in de woonkamer

Bijna elke Drakenbloedboom wordt verkocht als 3 stengels van verschillende hoogte in een pot, bijvoorbeeld de "White Stripe" , de "Lemon Lime" of de bekendste kantoorplant ooit :-)

Toch zie je soms een andere groeivorm, zoals deze "Compacta", de bossige "Mike" of een hele dikke stam zoals bij deze "Massangeana".

In het artikel hebben we het al over de sansevieria "Mikado", de "Cylindrica". en de "Whalefin". Qua kleur is de "Moonshine" en gewilde variant. Zoals je misschien ziet op de site van het tuincentrum is de verhuizing van Sansevieria naar de Dracaena-familie nog niet overal geland ;-)

Vragen of opmerkingen? Neem contact met me op!