Wat beweegt deze planten?

Zonnebloem (Foto: Pexels)



• Planten die gaan slapen: calathea, oxalis, diverse planten uit de bonenfamilie.

Deze vorm van beweging lijkt op de vorige maar is wel zichtbaar omdat deze twee keer per dag in een redelijk korte tijd gebeurt. Mensen die een van de bovenstaande planten als kamerplant hebben zal het vast niet zijn ontgaan dat in de nacht de blaadjes zich dichtvouwen. Dit is een reactie op duisternis.

Filmpje van mijn Calathea lancifolia die in de ochtend open gaat en in de avond weer sluit



• Planten bewegen met warmte (sneeuwklokjes, krokus)

Zet in het vroege voorjaar maar eens een potje met dichte krokusjes of sneeuwklokjes binnen en je zal zien dat ze binnen een uur open staan. Dit is een reactie op warmte want ze doen het ook in het donker. 

• Planten reageren op aanraking - mimosa - biophytum - venus vliegenval

Dit zijn de planten waar dit artikel echt over gaat. De planten die reageren bij aanraking.  Planten die zichtbaar bewegen zijn echt iets bijzonders en niet voor niets zijn deze plantjes populair in cultuur. Kruidje-roer-me-niet en de venusvliegenval zijn de bekendste maar er zijn en meerdere en deze worden langzaam steeds bekender.

• Telegraafplant

De Telegraafplant is een hele bijzondere omdat deze uit zichzelf beweegt in een snelheid die met het blote oog te zien is. Elk blad bestaat uit een groot middenblad en twee kleine zijblaadjes en deze zijblaadjes ‘dansen’ de hele dag heen en weer. 

Zoals hierboven is beschreven is het duidelijk dat planten bewegen voor verschillende redenen. Daarom focussen we ons even op de planten die bewegen op basis van aanraking. Bij de venusvliegenval is dat duidelijk. Zijn val klapt dicht om de prooi te vangen en vast te houden. Maar Kruidje-roer-me-niet en de Biophytum vangen geen insecten. Deze bewegen puur uit zelfbescherming. Vooral bij Kruidje-roer-me-niet is dat in de natuur mooi te zien. Deze planten groeien vaak op zonnige open plekken. Planteneters zouden daar kunnen grazen maar deze kijken wel naar wat ze eten. Als het groene struikje waarvan ze eten ineens geen blaadjes meer heeft lopen ze door naar een volgende plant. Ook bij regen of hagel vouwen de blaadjes in. De bladeren blijven niet alleen heel maar voorkomen ook niet dat het water makkelijk bij de wortels terecht komt. Voor planten die in de nacht hun bladeren dichtvouwen geldt datzelfde ook. Er is dan toch geen licht dus hoeven de bladeren niet uitgevouwen te zijn. Een ander voordeel van een dicht bladerdek is dat je weinig concurrentie van andere planten onder je hebt. Als je er dan door middel van beweging voor kunt zorgen dat je op bepaalde momenten je bladerdek in volume kan doen afnemen zodat de regen goed bij je wortels komt heb je het beste van twee werelden.

M: Ik zaaide de Telegraafplant, je leest daar meer over in dit artikel. Ik maakte een filmpje met wat timelapses van deze 'dansende plant':

M: Planten die specifiek worden aangeboden voor hun beweging zijn vooral Kruidje-roer-me-niet en de Venus vliegenval, in mindere mate Biophytum sensitivum en de Telegraafplant. Hoe toevallig het ook mag zijn dat al deze planten kunnen bewegen, houdt daar de gelijkenis ook op. Ze kunnen helaas niet allemaal op dezelfde manier verzorgd worden. De venus vliegenval is een echte vleesetende plant die voedselarme grond en koude winters nodig heeft. De andere genoemde soorten zijn tropische planten moeten warm gekweekt worden. Ook is zon belangrijk voor met name het Kruidje-roer-me-niet en de Telegraafplant. Ze doen het het beste op een zuidvenster. Duisternis en kou zijn funest! 

Vaak sneuvelen deze planten dan ook in de winter in onze huiskamer. Zorg er dus voor dat je deze soorten in het voorjaar zaait of koopt, dan heb je er het langst plezier van. Heb je een warmtemat en een groeilamp? Dan hou je ze een stuk makkelijker in leven.

R: Het is goed om je te realiseren dat planten zoals Kruidje-roer-me-niet en de Telegraafplant vaak kort leven. Ook als je ze onder ideale omstandigheden kweekt. Gelukkig zijn ze makkelijk uit zaad op te kweken. Op internet kun je zaadjes van beide kopen. Het beste is deze in april te zaaien op een warme lichte vensterbank. Niet ingewikkeld, gewoon in vochtige potgrond en de zaadjes net onder de grond. Als de planten eenmaal aan de groei zijn moeten ze regelmatig mest hebben voor groene kamerplanten.

Wist je dat ook de bekende ‘stervrucht’ of Carambola (Averrhoa carambola) beweegt bij aanraking? Deze plant is verwant aan de Biophytum en soms als vrucht te koop in de winkel. Het is die vrucht waarvan plakjes er uit zien als een ster. De zaadjes uit deze vrucht kun je zaaien en groeien uiteindelijk uit tot een boom.

Tot slot nog een laatste tip. Het is zeker leuk om de planten te laten bewegen maar de bladeren  verliezen na veelvuldig aanraking hun reactievermogen. Recent onderzoek heeft uitgewezen dat dit een soort leerproces is. Je hebt dus het meeste plezier van deze planten als je ze niet te slim maakt.

Zelf bewegende planten zaaien of kopen

Zaden

Op www.onszaden.nl vind je zaadjes van Mimosa pudica en de Telegraafplant.

Op www.vreeken.nl kun je zaadjes kopen van de Venus Vliegenval (Dionaea muscipula) en Mimosa pudica. Ook bij Intratuin hebben ze zaadjes van Mimosa pudica. Ook plantjes van Mimosa en Venus vliegenval kun je bij Intratuin kopen.

Calathea's en marantha's
Tiengebodenplantje - Marantha leuconeura 'fascinator'
Bijna alle calathea's gaan slapen, maar Calathea musaica 'network' niet. Makkelijke calathea's die bewegen zijn bijvoorbeeld de lancifolia, rufibarba, sanderiana 'Ornata' en 'Medaillon'.

Vragen of opmerkingen? Neem contact met me op!